Tevekkül Saadet İlişkisi

Modül Temel Bilgileri

Modül (Alt Konu)

Amaçlar

Tevekkül kavramını açıklar. Tevekkül etmenin sebeplere müracaatla mümkün olacağını idrak eder. Tevekkülün dünyada saadetine nasıl vesile olacağını kavrar.

Yöntem ve Teknik-Etkinlik

Drama/Canlandırma, Kelime-cümle Çağrışım, Öncekilerle Birlikte Söyle Tekniği

Materyal ve Teknoloji

İşleniş/Öğrenme-Öğretme Süreci

Etkinlik-1
- Katılımcılar 3-4 kişilik gruplara ayrılır.
- Aşağıdaki metin kullanılarak bütün grup üyeleri rolleri belli olan bir drama yazmaları istenir.
- Sonra her grup yazdığı dramayı kendi arasında canlandırır.
“Vaktiyle iki adam, hem bellerine, hem başlarına ağır yükler yüklenip, büyük bir sefineye bir bilet alıp girdiler. Birisi, girer girmez yükünü gemiye bırakıp, üstünde oturup, nezaret eder; diğeri hem ahmak, hem mağrur olduğundan, yükünü yere bırakmıyor.
Ona denildi: “Ağır yükünü gemiye bırakıp rahat et.”
O dedi: “Yok, ben bırakmayacağım. Belki zayi olur. Ben kuvvetliyim. Malımı, belimde ve başımda muhafaza edeceğim.”
Yine ona denildi: “Bizi ve sizi kaldıran şu emniyetli sefine-i sultaniye daha kuvvetlidir, daha ziyade iyi muhafaza eder. Belki başın döner, yükün ile beraber denize düşersin. Hem gittikçe kuvvetten düşersin. Şu bükülmüş belin, şu akılsız başın, gittikçe ağırlaşan şu yüklere takat getiremeyecek. Kaptan dahi, eğer seni bu hâlde görse, ya divanedir diye seni tard edecek, ya ‘Haindir, gemimizi ittiham ediyor, bizimle istihza ediyor, hapis edilsin’ diye emredecektir. Hem herkese maskara olursun. Çünkü ehl-i dikkat nazarında, zaafı gösteren tekebbürün ile, aczi gösteren gururun ile, riyayı ve zilleti gösteren tasannuun ile, kendini halka mudhike yaptın; herkes sana gülüyor” denildikten sonra, o bîçarenin aklı başına geldi, yükünü yere koydu, üstünde oturdu. “Oh! Allah senden razı olsun. Zahmetten, hapisten, maskaralıktan kurtuldum” dedi.
Etkinlik-2
- Katılımcılar sayıya göre birden fazla 2-3 kişilik gruplara yarılır.
- Kağıtlara “iman”, “tevhid”, “teslim”, “tevekkül”, “saadet-i dareyn” kelimeleri yazılı olarak her gruba dağıtılır.
- Bu kavramların karşısına kendilerine çağrıştırdığı birer kelime (cümle de olabilir) yazmaları istenir.
- Birden fazla grup olması halinde çalışmalar gruplar arasında değiştirilerek her grubun kendi yazdıklarıyla karşılaştırması istenir.

Ölçme ve Değerlendirme

Aşağıda oluşturulan vecize grupları oyunu oynanır.

İman hem nurdur(1), hem kuvvettir(2). Evet, hakikî imanı elde eden adam(3), kâinata meydan okuyabilir(4)

İman tevhidi(1), tevhid teslimi(2), teslim tevekkülü(3), tevekkül saadet-i dâreyni iktiza eder(4). (Eğer istenilirse metinden vecize sayısı arttırılabilir.)

İlk talebe yukarıda verilen vecizenin 1.kısmını sesli olarak söyler. Sonraki talebe 1. kısımla beraber 2. kısmı, diğeri baştan alıp 3. Kısma kadar tekrar eder, diğeri de 1. kısımdan itibaren 4.kısmla birlikte söyler.

Talebelerden biri yanlışlık yaptığında oyun baştan alınır. Dört şartın tamamı doğru bir şekilde söylendiği zamana kadar oyun devam eder.

İlk tur bitince 2.vecizeyle yeni bir turdan devam edilir.

Tüm talebeler söyleyene kadar oyun devam eder.

İlişkili Metinler

İman hem nurdur, hem kuvvettir. Evet, hakikî imanı elde eden adam, kâinata meydan okuyabilir ve imanın kuvvetine göre, hâdisatın tazyikatından kurtulabilir. ^[1]تَوَكَّلْتُ عَلَى اللّٰهِ der, sefine-i hayatta kemâl-i emniyetle hâdisatın dağlarvârî dalgaları içinde seyran eder. Bütün ağırlıklarını Kadîr-i Mutlak’ın yed-i kudretine emanet eder, rahatla dünyadan geçer, berzahta istirahat eder, sonra saadet-i ebediyeye girmek için Cennete uçabilir. Yoksa, tevekkül etmezse, dünyanın ağırlıkları uçmasına değil, belki esfel-i sâfilîne çeker.

Demek, iman tevhidi, tevhid teslimi, teslim tevekkülü, tevekkül saadet-i dâreyni iktiza eder.

Fakat yanlış anlama! Tevekkül, esbabı bütün bütün reddetmek değildir. Belki esbabı dest-i kudretin perdesi bilip riayet ederek; esbaba teşebbüs ise, bir nevi dua-i fiilî telâkki ederek; müsebbebatı yalnız Cenab-ı Hak’tan istemek ve neticeleri Ondan bilmek ve Ona minnettar olmaktan ibarettir.

Tevekkül eden ve etmeyenin misalleri, şu hikâyeye benzer:

Vaktiyle iki adam, hem bellerine, hem başlarına ağır yükler yüklenip, büyük bir sefineye bir bilet alıp girdiler. Birisi, girer girmez yükünü gemiye bırakıp, üstünde oturup, nezaret eder; diğeri hem ahmak, hem mağrur olduğundan, yükünü yere bırakmıyor.

Ona denildi: “Ağır yükünü gemiye bırakıp rahat et.”

O dedi: “Yok, ben bırakmayacağım. Belki zayi olur. Ben kuvvetliyim. Malımı, belimde ve başımda muhafaza edeceğim.”

Yine ona denildi: “Bizi ve sizi kaldıran şu emniyetli sefine-i sultaniye daha kuvvetlidir, daha ziyade iyi muhafaza eder. Belki başın döner, yükün ile beraber denize düşersin. Hem gittikçe kuvvetten düşersin. Şu bükülmüş belin, şu akılsız başın, gittikçe ağırlaşan şu yüklere takat getiremeyecek. Kaptan dahi, eğer seni bu hâlde görse, ya divanedir diye seni tard edecek, ya ‘Haindir, gemimizi ittiham ediyor, bizimle istihza ediyor, hapis edilsin’ diye emredecektir. Hem herkese maskara olursun. Çünkü ehl-i dikkat nazarında, zaafı gösteren tekebbürün ile, aczi gösteren gururun ile, riyayı ve zilleti gösteren tasannuun ile, kendini halka mudhike yaptın; herkes sana gülüyor” denildikten sonra, o bîçarenin aklı başına geldi, yükünü yere koydu, üstünde oturdu. “Oh! Allah senden razı olsun. Zahmetten, hapisten, maskaralıktan kurtuldum” dedi.

İşte ey tevekkülsüz insan! Sen de bu adam gibi aklını başına al, tevekkül et. Tâ bütün kâinatın dilenciliğinden ve her hâdisenin karşısında titremekten ve hodfüruşluktan ve maskaralıktan ve şekàvet-i uhreviyeden ve tazyikat-ı dünyeviye hapsinden kurtulasın.

(Sözler, Yeni Asya Neşriyat, İstanbul-2023, s. 350-352)

^[1] Allah’a tevekkül ettim. (Hûd Suresi: 56.)